İshal katı olmayan dışkı , Colitis ise sıklıkla kanlı , ishal halinde dışkılama olarak tanımlanır. Dışkı içindeki materyaller kalın bağırsaktan çok hızlı geçtiklerinde suyun emilmeye vakti olmaz.Bu ishale neden olur. Çeşitli ishal tipleri ve nedenleri vardır. en yaygın neden , köpeğiniz yememesi gereken bir şey yediğinde gerçekleşen 'besinsel bozulma 'dır.besinsel bozulma örnekleri ; yabancı cisim, sabun, bozuk yemekler v.s. dir. Fakat ayırt edilmesi gereken konu şudur ; İSHAL bir hatalık değil bir semptomdur. Halk arasında köpeklerde Kanlı ishal olarak bilinen Parvoviral enteritis te genel bir tanımlamadır. Halbuki kanlı ishal görülmesi demek sadece parvo viral enteritis olacağı anlamınıa gelmemektedir. Kanlı ishale neden olabilecek başlıca nedenler aşağıdaki gibidir.
Colitis ( Kanlı ishal ) in başlıca nedenleri ; Viral , Bakteriyel , Protozoal , Parazitik ve Otoimmun enfeksiyonlar olarak sıralanabilir.
VİRAL NEDENLER ; Köpeklerde en yaygın olarak görülen viral nedenler canina Parvo Virüs (KANLI İSHAL ) ve coronavirüslerdir. Bunlar köpekler arasında sulu ve kanlı ishale neden olarak bağırsaklarda şiddetli yangıya yol açan bulaşıcı viral hastalıklardır.Her zaman ateş ve kusma ile birlikte görülürler. genelde belirtisiz seyretmezler. Yavru köpekler su takviyesi yapılmazsa kolaylıkla su kaybına uğrar.Beş ayın altındaki köpeklerde ölüm oranı yüksektir. İyi bakım ve besleme koşullarının olmaması da buna etkendir. Aşıları vardır ve yavru döneminde köpeklerinize yaptırmanız durumunda koruyuculuğu fazladır. Acil olarak Veteriner Hekiminize başvurmanız gerekmektedir.
Köpeklerde ilk kez 1970 yılında saptanmıştır. Etken Parvo Virüs tür. Virüs dna lı bir virüstür.virüs intestinal ve miyocard gibi çabuk bölünen hücrelerde kolayca artış gösterebilmektedir. virüs ; suluklarda , yemliklerde , yerlerde , 5 ay ve daha fazla canlı kalabilmektedir. PARVO VİRÜS İNSANLARA BULAŞMAMAKTADIR. Yavru köpeklerde enfeksiyon oluşmaması için aşı çok önemlidir ve tek koruyuculuk aşı ile mümkündür.yavru köpeklerde karma aşının 3 doz olarak yapılması parvo virüsün önlenmesinde tek yötemdir.
Özellikle 1 yaşın altındaki köpeklerde duyarlılık fazladır. ve yurt dışından gelen köpeklerde yoğun olarak görülebilir. Virüs akut seyirlidir özellikle köpeğin yaşının ileri olması ve teşhisin erkek yapılması hastalığın tedavisini kolaylaştırır.Virüs özellikle dışkı ile saçılmaktadır ve sindirim ve inhalasyon yoluyla bulaşmaktadır.Klorak kullanımı dezenfeksiyonda etklili yöntemdr. Belitiler ;
Kusma , Ateş , İshal , Depresyon , İştahsızlık , Kusmada özellikle az miktarda berrak safra ile karışık ,sarımsı renkte. Dışkılama kötü kokulu ve koku karakteristiktir. Dışkıda kan yoğum miktarda görülmektedir. Kusma genellikle ilk belirtidir. ilerlemiş olgularda dehidrasyon görülmektedir. Gözlerde akıntı ve canlılığın azalması ,ağız içi mukozolarda kansızlık belirtileri görülmektdir. 6-20 haftalık köpeklerde aniden başlayan şiddetli kusma ve ishal Parvo Virüsü akla getirir. 12 haftalıktan küçük köpeklerde şiddetli seyreder. Labarotuvar yönemleri kesin teşhis için tercik edilmektedir. Yavru köpeklerde özellikle annenin aşılı olması , yavruda 45 gün koruyucu etki yapmaktadır. Ülkemizde Parvo virüs yoğun olarak görülmektedir özellikle büyük şehirlerde yoğun görülmektedir. Sıvı elektrolit kaybını dengelemek ve önlemek için , kanama , vitamin tadavileri ve gerekli tadavileri için , hemen veteriner hekiminize başvurunuz.
Tedaviler yaklaşık 4-16 gün arasında sürmektedir. tedaviye ısrarla devam edilmesi ve tedavinin bırakılmaması önemlidir.Tedavi yavru veya köpeğiniz yemek yemeğe başlayana kadar sürmektedir.
BAKTERİYEL NEDENLER ; Yememesi gerekn şeyleri yiyen yavru köpeklerde, bağırsaklarda bakteriyel enfeksiyonlar oldukça yaygındır. salmonella en yaygınlarıdır. Kötü yiyecekler , kalitesiz mamalar v.s , çiğ tavuk eti ve hayvan dışkılarında bulunur. Bu enfeksiyonlar Kusma, ateş, şiddetli karın ağrısı ve koyu renkli kanlı dışkı ile birlikte görülür. Antibiyotik ve sıvı takviyesi tedavisi şarttır. bu enfeksiyonlar köpekler arasında , viralller kadar bulaşııcı değildir. Ancak salmonella zaanos insana geçebilen karakterli bir enfeksiyon olduğu için , insan yiyeceklerinin temasa geçmemesine ve bulaşmamasına büyük dikkat edilmelidir.
PROTOZOAL İSHAL ; En yaygın görülebilen protozoal ishal Giardiasis ve Coccidiosis tir. Bu küçük organizmalar yangı ve mukoz sekresyonuna neden oldukları için ince ve kalın bağırsaklarda çoğalır. Yavru köpeklerde genellikle haftalar hatta aylar boyunca süren yumuşak, mukuslu ya da kanlı ishal gözlemlenir. Giardiasis dışardaki su kaynaklarında sık rastlanır.Vahşi hayvan ve su kuşlarının dışkıları da ayrıca protozoanın enfekte edebilen safhasını taşır.pek çok köpek enfekte kuş ve vahşi hayvan dışkısı yiyerek hastalığı kapar. Coccidiosis pek çok köpeğin birlikte bakıldığı yerlerde gözlenir.enfekte dışkıyla geçer. Protozoal enfeksiyonların tedavisi anti-protozoal ilaçlarla yapılır ,engellemek için dış su kaynaklarından su içmemesi ve vahşi hayvan dışkılarından uzak durması gerekir.
PARAZİTİK İSHAL ,Yavru köpeklerdeki ishalin belki de en büyük nedeni iç parazitlerdir.Araştırmalar sonucunda doğan yavruların % 80 ninin solucan denen parazitlerle birlikte doğduğunu ortaya koymuştur. birbirinden farklı bir kaç solucanı vardır.Çoğu solucan sulu,koyu renkli ve pis kokulu dışkılamaya neden olur.İlerleyen safhalar da kan da gelir.Her solucan için ayrı ayrı ilaç mevcuttur. Bundan dolayı , doğru tanı ve tedavi büyük önem taşır. neden olan ajanlar Kamçılı solucan ,kancalı solucan,yuvarlak solucanlardır.
Sonuç olarak ishal vakaları basit bir ,besleme düzeni hatasına bağlı olabileceği gibi , viral veya diğer saydığımız ciddi nedenlerden de kaynaklanabilir.bu yüzden ishal vakalarında vakit kaybetmeden Veteriner Hekiminiz ile irtibata geçmeniz ve erken müdahale köpeğinizi kurtamanıza sebep olacaktır.
OTOİMMUN İSHAL , Otoimmun ve alerjik hatalıklar köpeklerde şiddetli ishale neden olabilir.en sık tanısı konan iki hastalık besin alejileri ve Lymphcytic -Plasmacytic enteristir. Besin alerjisi köpek alerjik olduğu bir besin maddesini yadiğinde gerçekleşiir.Lymphcytic-Plasmacytic enteris ise sindirim bozulduğu ve enflamasyonun başladığı bir durumdur.İki bozuklukta sindirimde azalmaya ,yağlı koyu renkli ishale ,kilo kaybına ve aşırı gaza neden olur.en fazla etkilenen ırk Alman çoban köpeği ve Basenjidir.Hastalan yavrular 4 veya 5 aylıkken farkedilir durumda zayıftır.iyi yemelerine rağmen kilo alamazlar.Dışkıları yağlı -yumuşak ve koyu renklidir.test edildiğinde bu köpeklerin çoğunun soya ,mısır ya da diğer besin gruplarına da alerjileri vardır.Alerjik köpekler için kuzu ve pirinç diyetleri mükemmel sonuç vermektedir.Hastalık genellikle iyileşmesien rağmen bu köpekler asla ideal kilolarına ulaşamaz. neden olan ajanlar Şeritlerdir.
KUSMA OLMADAN SEYREDEN İSHALLER ;
1-Köpeğinize yiyecek vermeyin , su kaybından köpeğinizi korumak için bol miktarda su vermeniz gerekmektedir.
2-Köpeğinizin ishal durumu 24 saatten uzun sürerse ve kan görmeniz durumunda muhakkak veterinerinizi aramanız gerekmektedir.
3-Aradan 12 saat geçtikten sonra küçük parçalar halinde pirinç lapası ve yağsız tavuk eti verin. bu diyeti dışkı normale dönünceye kadar devam ettirin.
İSHAL DURUMUNDA AŞAĞIDAKİLERİ İZLEYİNİZ ;
*İshali fışkırtarak yapıyorsa
*İshali ağrılı bir şekilde yapıyorsa
*İshal kanlı ya da sümüksü olmayan yapıda ise
*İshalle birlikte inatçı bir kusma var ise
*Köpekte deri yukarı çekilp bırakıldığında yerine dönmüyorsa ya da geç dönüyorsa su kaybı var demektir.
*Sıkıntı , depresyon,zayıflık hali var ise
*Köpeğinizin ateşi yükselmişse ve özellikle köpeğiniz yavru ise acil olarak veteriner hekiminize götürmeniz gerekmektedir.
*İshal iki günden fazla sürerse veteriner hekimnizi 24 saat içerisinde görmeniz gerekmektedir.
HAFİF DERECE KUSMA İLE SEYREDEN İSHAL ;
1- On iki saat boyunca su ve yiyecek vermeyiniz.
2-Köpeğe yalaması için küçük buz parçaları ya da saat başı maden suyu sodası verin ( küçük köpeklere bir çay kaşığı , büyük köpeklere bir çorba kaşığı ) verilebilir
3-Kusma durduğu zaman köpeğinize küçük miktarlarda tavuk eti ve pirinç lapası verebilirsiniz.az miktarda belirgin aralıklarda SU da verebilirsiniz. Eğer fazla miktarda kusma yoksa iki saat sonra yine yemek verebilirsiniz.
4-Tedaviyi dışkı normale dönünceye kadar sürdürün daha sonra her zaman ki gibi beslenme alışkanlığınıza dönebilirsiniz.
GEÇMİŞ OLSUN DİLEKLERİMLE...
